SHËNIM: Për 20 shkurtin

Në jetën e tij politike Berisha ka shumë ditë të cilat i kujton ende me nostalgji dhe do të dëshironte rikthimin e tyre. Mes tyre 14 shtatori i vitit 1998 është njëra ndër më të veçantit, e cila ka në vete edhe ankthin e fillimit të grushtit të shtetit, edhe sajesën e shkakut, i cili zë fill në zyrën e tij; edhe përgatitjen, rrëmbimin e armëve dhe tankeve, pushtimin e zyrave qeveritare dhe të televionit Publik Shqiptar, nga ku shpallën fitoren e bujshme, por edhe zbythjen e menjëhershme pas kërcënimit të parë diplomatik.

Kjo është njëra nga ato ditë, e cila nisi me një rebelim mortor, u kthye në një fillesë lufte dhe përfundoi duke shkatëruar dyqanet dhe vjedhur gjithçka që i doli përpara. I gjithë synimi politik i metingashëve berishianë të 14 shtatorit, pasi u sulën mbi tanke dhe shkatrruan zyrat e shtetit, përfundoi në vjedhje masive, si një dëshmi e gjithë asaj që përbënte atë turmë të ndezur keq nga një vrasje, dhe që e harruan të vrarin në shkallët qeveritare të selisë që e kishin pushtuar.

Kjo është një datë që Berisha po përpiqet me të gjitha mënyrat të përsërisë, por pa fundin e saj, pra pa zbythjen…dhe në fakt, kjo është përpjekja e parë për përmbysje me dhunë të një pushteti që ka dalë nga vota. Që nga dita e parë e pas 23 qershorit dhe deri në 19 shkurt, ai ka planifikuar gjithçka, ka thirrur në ndihmë gjithçka që ka mundur, ka bërë thirrje haluçinante, ka vënë në përdorim dhëndërr, fëmijë e mbesa, ka nisur të dërguarit e tij për të matur pulsin e metingashëve të sprovuar, dhe si duket, tani po del “në mejdan” për provën e parë, e cila, nëse do të rrjedhë si kërkon ai, dhe një grup i ndezur rreth tij, do të ketë pasoja të rënda.

Në një promemorje, e cila këto ditë, nga shërbime të specializuara institucionale, është dorëzuar në Bruksel, mes të tjerave, në pjesën për Shqipërinë, nuk fshihet droja se vendi, pas trazirave të dhunshme, mund të kalojë në një destabilizim të rëndë dhe se, në krijimin e kësaj gjendje, nuk janë të interesuara vetëm forcat opozitare të brendshme, por edhe forca e shërbime jashtë saj.

Është momenti kur mund të ketë një kthesë të rrezikshme në rrugën e reformimit të shtetit dhe në shprishjen e shpejtë të institucioneve qeveritare. Në Promemorje citohen edhe figura të ndryshme politike, por mbi të gjitha theksohet se, nisur nga përvoja të mëparshme, shërbime të ndryshme janë të bindura se qeverisja e sotme, në asnjë rast, nuk do të ketë eskalim force në dëm të protestuesve, dhe, në këtë pikë, paraqet një ndryshim nga thërmimi i proçeseve të ngjashme në periudhën e kaluar.

Fakti që fotoreporterë e gazetarë të ndryshëm, media qeveritare e private, shërbime të angazhuara edhe në hulumtimin e situatave në Shqipëri, kanë rritur menjëherë interesimin e tyre, nuk ka të bëjë me precedentin e krijuar nga protestat ndaj armëve kimike në Shqipëri, por, më tepër, me fatin e asaj që mund të ndodhë.

Të parët që morën sinjalet se pritet diçka e veçantë dhe e dhunshme ishin gazetarët serbë, dhe kjo të kujton çuditërisht faktin se dy nga demontratat e para në qytetin e Shkodrës, e 13 dhjetorit 1990 dhe e 2 prillit 1991, jo rastësisht, u filmuan vetëm nga mediat televizive të Malit të Zi. Ajo që shpesh herë është theksuar se ka një lidhje mes lobit serb brenda strukturave pëdëiste dhe staturave politike e jo politike në këtë vend, nuk është një trajtesë mediale, por një fakt i saktë, që herë pas here shfaqet egërsisht.

20 Shkurti në dy pamje

20 shkurti i vitit 1991 ka hyrë tashmë në histori si dita kur u përmbys statuja e Enver Hoxhës dhe kjo ngjarje, kërkohet të rikthehet edhe një herë në kujtesën e të humburve, si një shkas revanshi. Asaj dite ishte një lëvizje spontane që mori përmasa të jashtëzakonshme, më shumë se gjithça tjetër si simbol i shembjes së një epoke dhe fillesës së një epoke tjetër. Jo më kot Berisha po bën paralelizma dhe thirrje për një ripërmbysje.

Në pamjen e parë të duket si një lëvizje donkishoteske, pasi dy periudhat nuk kanë asnjë ngjashmëri me njëra tjetrën, por simboli i saj nuk është në një statujë, e kujtdo qoftë ajo, as e një pushteti, po ashtu i kujtdo qoftë; por, për një riardhje në pushtet pas një përmbysje. Ky është i vetmi përngjasim që kërkon të zgjojë Berisha, përmes mposhtjes së ankthit nga ndëshkueshmëria, të jepet ideja e pushtetit, që është vetëm se një përmbysje larg. Në fakt ai e di më mirë se ë gjithë metingashët rreth tij se kjo nuk është gjë e lehtë, por sidoqoftë është një sinjal se ai është ende aty, i aftë për të mbledhur turmat, për t’i ndezur ato dhe për të shembur qeveri dhe qeveritarë. Pëshpërima për një përmbysje me dhunë, e cila tashmë nuk është më vetëm në sinorin e një vendi, por ka dalë jashtë saj, është e krijuar nga vetë lëvizja berishiste e dhunës, sepse, megjithëse mund ta dinë se nuk mund të përsëriten gjërat dy herë, jep mesazhin e forcës, të pushtetit të ardhshëm dhe të të lëvizurit e gjërave nga vendi.

Në Promemorjen e cituar më sipër, jo rastësisht, është vënë shënimi se krijimi i një spiraleje dhune në Shqipëri, pas thirrjeve dhe kërcënimeve të opozitës për skenar ukrahinas, boshnjak etj, është në fakt një cikël i ri i përsëritshëm i përndezjes së realitetit përmes riciklimit të përplasjes dhe të ushtrimit të forcës, si shenjë frike.

20 shkurti i këtij viti ka vetëm një ngjashmëri me atë të shkuarin: është e njëjta datë; asgjë tjetër nuk është e përbashkët, dhe, megjithë përpjekjen e pashoqe të Berishës për të vënë një shenjë barazimi, kjo është larg mendësh, edhe për atë që tashmë ka dalë nga mendtë.

14 shtatori i shkurtit

Analogjia me 14 shtatorin në këtë 20 shkurt është më e afërt se me gjithçka tjetër. 14 shtatori është dita e grushtit të shtetit, në një pik ngjarjesh dramatike për të gjithë kombin. Është momenti kur, edhe një herë, tentohet me gjithçka është e mundur, jo vetëm të përmbyset pushtetit në Shqipëri, por edhe të shkatërrohet krejtësisht UÇK-ja. 14 shtatori ishte një ngjarje e paralajmëruar, por e heshtur nga vetë shteti shqiptar, më saktë, një pjesë e institucioneve të tij. edhe atëherë ekzistonte një Promemorje, por e përgatitur nga shërbimi i UÇK-së dhe njerëzit e saj; me të ishin njohur figurat kryesore të shtetit. Edhe tani ka një paralajmërim të tillë, kësaj rradhe edhe më serioz, pasi në të janë përfshirë shërbime të specializuara serioze.

Nëse në vitin 1998 ishte qëllim i dyfishtë, në vendin tonë dhe në atë që Kadare e quan, Shqipëria e Jashtme, tani gjithçka është, në pamjen e parë, në sinorin e një shteti; por përsëri kjo është një pamje që të mashtron. Qoftë në Kosovë, qoftë në Maqedoni, shqiptarët ndohen përballë krizave të mundshme, shumë të ashpra, ndoshta gërryese, të clat kërkojnë përballimin edhe përmes ndihmës së shtetit shqiptar dhe mendimit politik të tij. Nëse 20 shkurti përsërit 14 shtatorin, atëherë përsëri faktori shqiptar do të jetë në një lëmsh të madh.Krijues i këtij lëmshi të zjarrtë do të jetë përsëri i njëjti njeri: Berisha. I pandryshueshëm. Vetëm të vdekurit dhe të marrët nuk ndryshojnë, – më thonte një ditë miku im i vyer, Adem Demaçi.

Ngjashmëria me 14 shtatorin është e mangët vetëm në një pikë; Berisha nuk do të ketë në krahun e vet një falangë ushtarake, e quajtur FARK, e cila, pasi braktisi luftën në zonën e Dukagjinit, u bëri thirrje njerëzve të dorëzonin armët, dhe përmes Malit të Zi, kaloi në Shqipëri. Kjo falangë nuk do të jetë më, megjithëse Berisha u ka drejtuar thirrjen edhe miqve të tij në Prishtinë, që, me çdo formë, të jenë pjesë e protestës së 20 shkurtit. Jam i bindur se ajo që do të vijë nga Prishtina do të jetë shumë e pallogaritshme, por lutem, që, zoti të mos ia marrë mendtë ndonjë lideri dhe, budallshëm, të jetë pjesë e demonstratës. Ky do të ishte fataliteti më i madh, dhe, nëse deri tash janë lënë në heshtje shfaqjet primitive, deri në sfishim voter, ndonjë deklaratë e nxituar apo ndonjë akordim titull komunal, jo do të ishte e tepërt, dhe njëkohsisht e pafalshme.

Ngjashmëria me 14 shtatorin është e mangët se kësaj here Berisha nuk do të ketë financimin e strukturave të Bukoshit-shpenzimet duhet t’i marrë vetë përsipër. Natyrisht ai mundësi fianciare ka me bollëk, por askush nuk do të ishte aq i lehtë sa të financonte një lëvizje proteste, e cila shumë kollaj mund të përfundonte si një lehje në hënë e shefit real të opozitës.

Të përbashkët ka metingashët. Ka pasur gjithnjë një dallim esencial mes PS dhe PD; e para ka pasur militantë, e dyta ka pasur metingashë. Të parët, militantët, nuk janë të rrezikshëm; të dytët, janë përmbysës. Ky është detashmenti ku po thërret Berisha dhe ky detashment është shtuar edhe me policë të larguar nga puna, ish-gardistë që bëjnë intervista sikur po bëjnë orë politike, nënpunës që u bënë të tillë pas 23 qershorit, dhe ky ishte edhe qëllimi i Berishës kur udhëzoi që të gjithë të regjistrohen.

Shërbimi i fshehtë i partisë berishiste është “koka e dashit, që do të priqet të ndezë turmën, të marrë në duart e veta edhe një herë selinë qendrore të shtetit, të pushtojë mediat, të bëjë thirrje, të alarmojë gjithçka dhe pastaj, në të errur, të japë sinjalin e grabitjeve.

Berisha i ka bërë të gjitha llogaritë në shtëpinë e tij. Mirëpo, si thonë, hesapet e shtëpisë nuk dalin në pazar.

tri gjëra ka bërë ai gabim në llogaritë e tij:

Asgjë nuk është më në vitin 1991, as vetë 20 shkurti. Berisha nuk është më njeriu i shpresës, por antinjeriu i vitit dhe i viteve që shkuan; të besuarit tek ai është një luks që një njeri normal nuk duhet të ja lejojë vetes. Edhe brenda partisë së tij ka ende mjaft që e shkojnë këtë si një lajthitje e çmenduri politike, por, duan apo nuk duan, do të jenë pjesë e saj, duke u përpjekur që tani të gjejnë alibinë e tyre nëse gjërat percipitojnë keqas.

Njerëzit vetë nuk janë më në vitin 1991, as në 20 shkurt. Mendimi haluçinant i Berisës ka mbetur në atë ditë, në ngjarjet që u zhvilluan jashtë vemendjes së tij dhe pa të; por mendimi i të tjerëve nuk ka mbetur aty. Tashmë shumë kush është i bindur se kjo nuk është një revoltë as politike e as ekonomike, por një protestë e zhvatësve që u larguan nga zhvatja dhe që kanë frikë nga dënimi.

Qeveria nuk është më po ajo që ishte, as në vitin 1991, e as në vitin 1998. Relativizimi i ngjarjeve, sipas kutit të një njeriu, nuk do e çojë askund atë.

Jam i bindur se 20 shkurti do të jetë njëra nga ditët dështuese të një rrjedhje mentale. Jam i bindur se gjithçka është nën vëzhgimin e një diplomacie dhe e shërbimeve të tyre të veçanta. Buja që po bën Berisha, përmes miqve të tij, më së shumti serbë, apo proserbë në Kosovë, është e vetmja shije e hidhur që do të mbetet me 21 shkurt, së bashku me enigmën përherë e më të thekur: përse gjithçka fillon nga ato vise për të shkretuar këtë vend?