Pas marrjes së statusit të vendit kandidat qershorin e kaluar, Shqipëria u fut për herë të parë, në fokusin e sondazheve të Eurobarometrit. Krahas opinioneve të qytetarëve evropianë mbi çështje të ndryshme, që lidhen me BE-në, tashmë do të renditen edhe perceptimet e vazhdueshme të qytetarëve shqiptarë. Por, ç’mendojnë realisht shqiptarët në lidhje me BE-në dhe institucionet e tij dhe a kategorizohen ato si euroskeptikë apo pro-europianistë?
Ç’përfaqëson BE ?
Për shumicën e të anketuarve të qytetarëve shqiptarë (59%), BE përfaqëson së pari, liri për të udhëtuar, studiuar dhe punuar, së dyti një prosperitet ekonomik (46%) dhe së treti, një zë më të rëndësishëm në botë (34%). Shqiptarët në një shumicë prej 76%, përqindja më e lartë kjo nga të gjithë vendet e tjera kandidate, mendojnë se anëtarësimi në BE, është një gjë e mirë. Ato mendojnë gjithashtu në një përqindje të lartë, (89%) në ndryshim nga vendet e tjera kandidate, se vendi do të përfitojë nga anëtarësimi në BE.
Elementi që tërheq vëmendjen, lidhet me faktin se, për sa i përket besimit që qytetarët shqiptarë shprehin ndaj institucioneve evropiane, si Komisioni Evropian (52%) apo Parlamenti Evropian (60%), është i një niveli tepër të lartë. Duke tejkaluar jo vetëm vendet kandidate, por edhe mesataren e besimit, që qytetarët evropianë kanë ndaj institucioneve të Unionit (42% ndaj Parlamentit dhe 38% ndaj Komisionit).
Edhe besimi ndaj BE-së, (59%) është i nivelit më të lartë ndër gjithë vendet e tjera kandidate. Qytetarët e Unionit kanë një nivel besimi ndaj BE-së, që shprehet në një mesatare të ulët, prej vetëm 37%.
Shqipëria tërheq vëmendjen edhe në përqindjen e lartë (80%) mbi imazhin pozitiv ndaj Bashkimit Evropian. Përqindja më e lartë kjo, duke kryesuar renditjen, për tërë vendet pjesëmarrëse në Eurobarometër, si edhe mesatares së BE-së, që shkon vetëm në 39%.
Por, sa njohuri kanë qytetarët e anketuar në lidhje me institucionet evropiane. Pra, sa i njohin ato ?
Në lidhje me Parlamentin Evropian, ato shprehin saktë vetëm në një pakicë prej 28%, se eurodeputetët zgjidhen direkt nga qytetarët evropianë. Por, në shumicë ato përgjigjen saktë se, Unioni ka 28 anëtarë dhe se, Zvicra nuk është pjesë e Unionit.
Vëmendje tërheq dhe fakti, se të anketuarit shprehen në shumicë (73%) shifra më e lartë e të gjithë tabelës, se situata aktuale e ekonomisë evropiane është e mirë. Kjo përqindje e lartë, vërehet dhe në lidhje me optimizmin në 12 muajt e ardhshëm mbi ekonominë evropiane, ku shqiptarët (50%) sërish kryesojnë ndaj mendimit optimist se, ekonomia evropiane do të jetë e mirë në 12 muajt në vijim. Ndërkohë që mesatarja e BE-së, shkon vetëm në 20%.
Pro-Europianizëm i lartë
Teksa shikon të dhënat në lidhje me perceptimin, që qytetarët shqiptarë kanë ndaj BE-së dhe institucioneve të tij, ato janë gjerësisht pozitive dhe optimiste, në shpërfillje tërësore ndaj përqasjes apo elementëve negativë. Përqindja e tyre e lartë, dallon në renditje ndaj të gjithë vendeve të tjera kandidate, si edhe ndaj vetë vendeve anëtare të BE-së, apo mesatares së Unionit.
Detyrimisht, logjika të çon drejt dy momenteve reflektuese:
Së pari, a mundet që imazhi pozitiv që mbartin shqiptarët për BE-në dhe optimizmi i lartë, që ato shprehin të hyjnë në sferën e një gjykimi të ndikuar nga mungesa e informacioneve, të njohurive dhe mos njohjes së realitetit ?
Së dyti, imazhi pozitiv dhe optimizmi i shprehur i qytetarëve shqiptarë, i ndërthurur me pjesë të veçanta në studim, a mund të shikohet si një konfirmim i qartë në nivel evropian mbi Pro-Europianizmin shqiptar?
Në lidhje me pikën e parë, ekziston në përgjithësi një tendencë reflektuese, e nxitur edhe nga rryma të ndryshme filozofike, që e konsiderojnë optimizmin si një element, që i rrëshqet dëshirës për t’u fokusuar në anën e errët të realitetit, se injorohen elementët negative dhe ka një orientim, që bazohet në mungesën e konsiderueshme të informacioneve. Në këtë mënyrë krijohet dhe predispozita për të lidhur optimizmin e lartë, me një lloj naiviteti në gjykim dhe lehtësie në reflektim.
Por, sigurisht, që kësaj përqasje, i kundërvihet edhe reflektimi kundërshtues, se jo detyrimisht optimizmi shfaq mungesë informacioni, mos njohje realiteti dhe naivitet. Përkundrazi, ai bazohet në njohjen e fakteve dhe të elementëve, por ka tendencë të fokusohet në anën pozitive për të inkurajuar motivacionin, si bazë shtytëse e avancimit dhe përparimit.
Nëse vëzhgojmë optimizmin e lartë të shprehur të qytetarëve shqiptarë në studim, si edhe pozitivizmin në gjykim ndaj BE-së dhe institucioneve të saj, më tepër se, sa një naivitet gjykues dhe perceptues, mund të konstatohet se, ato janë pjesë përbërëse e elementëve dhe kritereve, që formojnë profilin e duhur të një vendi Pro-Europianist.
Perceptimet dhe vlerësimet e dhëna: konsiderimi i BE-së si mundësi për të udhëtuar studiuar dhe punuar; si një prosperitet ekonomik; si zë më i rëndësishëm në botë; se anëtarësimi në të është pozitiv; se nga anëtarësimi vendi përfiton; besimi i lartë ndaj institucioneve evropiane dhe ndaj vetë BE-së; pasja e një imazhi pozitiv tepër të lartë; pozicionimi pro zgjerimit të mëtejshëm të BE-së; optimizmi i lartë se situata ekonomike evropiane do të jetë më e mirë në vitin në vijim; qëndrim pozitiv pro-euros dhe integrimit të mëtejshëm ekonomik. Të gjithë elementët e mësipërm, janë pjesë e platformave studimore, teksa vendet profilizohen në vende eurofile.
Konsiderimi se, ky optimizëm dhe gjykim pozitiv mund të burojnë nga mos njohja e fakteve dhe elementëve, rrëzohet nga përgjigjet, që janë dhënë ndaj tre pyetjeve në lidhje me BE-në, ku vetëm njëra prej tyre, rrëshqet në mosdije. Nuk duhet harruar se, edhe vetë qytetarët e BE-së, kanë probleme të mëdha me njohjen e Unionit dhe institucioneve të tij, ndonëse janë anëtarë prej dekadash. Edhe gjykimi pozitiv mbi gjendjen aktuale ekonomike evropiane, është një element perceptues subjektiv, që ndikohet nga vlerësimi krahasimor i situatës personale dhe parametrave ekonomikë kombëtarë. Në përgjithësi, panorama vlerësuese dhe perceptuese e qytetarëve shqiptarë ndaj BE-së, është e një këndvështrimi tërësisht Pro-Europianist, duke e veçuar atë ndaj të gjithë vendeve të tjera kandidate të rajonit. Element, që duhet konsideruar si tejet pozitiv, dhe një vlerë e shtuar, jo vetëm përballë vendeve në proces zgjerimi, por edhe ndaj vetë Unionit./im.ta/