Kur vendosi të kthehej në Shqipëri me një diplomë të “La Sapienza-s” në duar, Rigerta Loku nuk e çoi ndërmend se vendlindja do ta sfidonte me një të ardhme si fermere.
Vajza nga Rubiku u kthye nga Italia gjashtë vjet më parë, pasi studioi shkenca politike në universitetin prestigjoz të “La Sapienza-s” në Romë dhe u specializua për marrëdhënie ndërkombëtare; dy diploma që i jepnin sigurinë se mund të ndërtonte një karrierë në qytetin e saj të lindjes në Veri të Shqipërisë.
Besoja se nuk do e kisha të vështirë të gjeja një punë, veçanërisht në Rubik, kur të gjithë synonin të vinin në Tiranë,” kujton 34-vjeçarja Rigerta Loku.
Megjithatë, realiteti ishte larg përfytyrimit të saj. Rigerta Loku i tha BIRN se e dërgoi CV-në në disa institucione të pushtetit vendor në Rubik dhe në Rrëshen, por iu kthye mbrapsht pa asnjë shpjegim. Ëndrrat e saj për të bërë një ndryshim në vendlindje u thyen në mes.
E papunë dhe me familje të sapokrijuar, Rigerta mësoi shpejt arsyen e refuzimit, edhe pse askush nuk ia tha hapur.
Të zgjedhurit e partisë e dinin fort mirë që unë dhe Nardi (bashkëshorti) nuk ishim militantë dhe nuk votonim për ta,” thotë Loku.
Para ofertës për t’u rreshtuar politikisht, Rigerta Loku dhe bashkëshorti i saj, Leonard Tusha zgjodhën rrugën më të vështirë. Me paratë e kursyera në Itali, ata vendosën të ndërtojnë fermën e tyre larg qytetit dhe politikës dhe gjashtë vite më pas, janë krenarë që ia kanë dalë.
Ferma e Rigerta Lokut dhe Leonard Tushës gjendet në fshatin Prosek, mes gjelbërimit dhe maleve të Mirditës. Fshati shtrihet 6.5 kilometra larg qytetit të Rrëshenit, por rruga mund të përshkohet vetëm me një automjet të lartë 4×4 në një urdhëtim të vështirë që të merr më shumë se 40 minuta.
Mungesa e rrugës, e energjisë dhe e ujit kanë sjellë largime masive në fshatin që dikur numëronte 1500 banorë. Shumica e shtëpive janë të braktisura, ndërsa të zotët nuk kanë mundur t’i shesin as për 100 mijë lekë.
Në Prostek, Rigerta Loku dhe bashkëshorti i saj ndërtuar fillimisht një kasolle në pronat e babait në vitin 2010 dhe blenë disa dhi rrace. Vendimi i tyre i habiti jo pak banorët e zonës, të cilët nuk ua kursyen të tallurat dhe paragjykimet.
Ka dy diploma dhe tani po ruan dhitë-dëgjoja shpesh pas krahëve,” kujton Loku. Por ne jemi të lumtur këtu. Arrijmë të sigurojmë një jetesë normale dhe mbi të gjitha jemi të pavarur,”-shton ajo.
Ideja për zhvillimin e fermës u frymëzua nga tradita e zonës, e cila sot është lënë në harresë. Rigerta Loku thotë se e dinte që ndryshe nga e shkuara, zona kishte sot mungesë të djathit të dhisë.
Për këtë arsye vendosën që paratë e kursyera nga puna në Itali t’i investonin në fermën e dhive, gjashtë vite të shkuara. Sot, burrë e grua e kanë shtuar tufën e tyre në 500 krerë, ndërsa kanë hapur edhe një dyqan të vogël në Rubik, ku tregtojnë mish të freskët keci dhe djathë dhie të përpunuar në fermën e tyre.
Për punët e shumta në fermë, Rigerta dhe Leonardi kanë punësuar disa banorë të zonës, ndërsa prindërit e Leonardit i ndihmojnë për rritjen e dy vajzave.
Zgjerimi i fermës deri në prodhimin e një produkti që do të mbajë emrin e tyre është ëndrra e re e dy bashkëshortëve. Për të realizuar këtë synim, Leonard Tusha ka nisur studimet në Universitetin Bujqësor të Kamzës.
Pas orëve të studimit, ai nxiton pasditeve drejt fermës për t’u kujdesur për bagëtitë. Leonardi tregon se zona është e vështirë dhe problemet nuk mungojnë, ndaj atij u duhet të përballet që nga vjedhjet e deri tek mbrojtja e bagëtive nga kafshët e egra.
Duhet të jesh vetë këtu e t’u qëndrosh punëve mbi kokë, ndryshe atë që e ke ngritur për një kohë të gjatë, të rrënohet brenda ditës,” thotë ai.
Gjashtë vjet pas rikthimit, Rigerta Loku është përshtatur si me jetën në fermë, ashtu edhe me kulturën e përgjithshme të pafuqisë për të ndryshuar rendin e gjërave në Shqipëri. Megjithatë, ajo dhe bashkëshorti i saj ndjehen krenarë për kurajon që patën për të ndryshuar jetën e tyre.
Unë nuk do të kem fuqinë të ndryshoj Shqipërinë, as pushtetarët tanë, por kam fuqinë të ndërtoj mikrobotën time këtu, pa i shtrirë dorën kujt dhe me dinjitet”, -përfundon Loku.
*Shkrimi është botuar nga BIRN në maj të 2016-ës
Te faleminderit zonje per shembullin! Tu befte jeta drite! Suksese!
Kjo i duhet Shqiptareve per zevendes /ministre te Bujqesisse e Blegtorise!
Ha ha ha, kjo ishte loja?
Nderime moj vajze finsike per ato që the, per atë çfare bën dhe për atë që perfaqeson!
Une jetoj në France, por kur e kam degjuar fjalimin e kesaj vajze finsike, më kanë rënë lotet.
I Lumte ciftit per guximin dhe inisiativen ! Puna eshte ajo qe te nderon .Ne lidhje me nocionin” puna te nderon” mu Kujtua fiala e nje profesori te universitetit te Romes i cili beri pyetjen ” Amerika u zbulua ne vitin1492 nga Kristofor Kolombi psè America e veriut eshte me e zhvilluar se Amerika e jugun, Kur u zbuluan ne nje kohe ?Pregjigja e profesorit ishte Kjo: Kur europianet vajten ne veri ata kerkuan arin, hapen miniera pra punuan , ndersa europianet e tjere qe vajten ne Juge kerkuan zotin .Po te shohesh Olimpiaden qe u be ne Riodezhaniero dilte ne pah fanatismi fetar i theksuar.Me kete mesazh te ketij Profesori Italian kuptojme se Eshte puna ajo qe te tregon kush je.
Sikur ambasadoret tone te konsultoheshin me kete per ku te shkojne ndihmat e si te perdoren ndihmat,ne vend te OJQve qe kur s’va pame hajrin,ndoshta vendi nuk do ishte si eshte e gjendja e fshtatit si eshte.
Bravo kesaj vajze.
Bravo Rigerta! I keni sfiduar te gjithe zullumqaret e pushtetit dhe politikes! Fisnikerine, kete virtut te rralle, mbajeni dhe trashegojeni femijeve! Respekt per mirditoret, mes te cileve kam shume miq!
PROSEKU VENDI I DIVERSANTEVE
dhe i veres (pijes) me te mire ne bote ! Nuk e di arsyen perse vera e prodhuar ne Prosek, ka nje shije, arome dhe gelltitesi te pa krahasueshme me asnje tip tjeter vere, edhe ato dy treqind dollareshe shishja. Pjergullat jane besoj autoktone, edhe pse i ngjasojne tipit “çylek”, shijen e tyre e kujton edhe pas disa dekadash pasi e ke provuar.
Por ka edhe nje sekret ne kete hijeshi misterioze, eshte edhe mjeshteria e prodhuesve vendas, e trasheguar kushingakur brez pas brezi, qe e ben ate te vetme, unike, madheshtore.
Me siguri edhe toka ferroze e pozicioni i mbyllur mes kodrave qe e rrethojne.
Proseku, dikur kishte jo vetem uje te bollshem per vaditje, me rezervuarin e ndertuar ne fillim te viteve 80-te, por kishte edhe rruge, natyrisht e pa shtruar qe te çonte deri ne fshat.
Rezervuari doli jashte perdorimit, per nje gabim gjeologjik qe ne projektim, gje qe shkaktoi shembjen e skarpates se majte te liqenit. Megjithate, nje tru-kungull nga Lezha, Drejtor i Bordit te Kullimit, ca vite me pare, doli triumfues ne Tv-te shqiptare, duke deklaruar (hapu qiell e perpije me gjithe soj e sorollop) se kish risjelle ne funksionim rezervuarin per vaditje, duke rikonstruktuar kanalin e ujrave te larta !?
Per ata qe nuk e njohin Prosekun, edhe vete kjo e dipllomuara ne “La Sapienza”, ishte vendi ku zbarkuan pjesa me e madhe e diversanteve qe gjeten ate qe meritonin. Leshenaku, Matjani e kompani, u kapen si minjte ne gracke, nga forcat e rendit te kohes.
Jane te frikeshme pyjet e Prosekut, jehona e zerit kthehet e shumefishuar nga grykat pa dalje qe e perbejne.
Mbase ne nje te ardhme mund te behen edhe te vizitueshme nga turiste me gjene aventurieresh, por heshtja frike-kallese eshte mbreteresha edhe sot e atyre zallishteve gure medhenj qe e popullojne ne shume pjese.
Banoret, per vete zonen ku jetojne jane te pa bese, hileqare e shpirtkeqinj, nje lloj si kjo aguridhja qe beri te lotoje tere Kuvendin shqiptar sot.
Keshtu na perloti Azem Hajdari dhe Sali Berisha ne 91.Jane folklorike,patetike dhe emfatike.Pas emocionit fshihen veset dhe mashtrimi.Kur ta shoh qe te ndertoje rrugen e fshatit te vet me kalldrem,si fshatrat e jugut,atehere do te qaj edhe une.
Eh ,edi cka po pret per me e marr mistreshte bujqesise: do kishe bile nje experte neqeveri…