Koloneli francez André Ordioni ka luftuar në zonën e Korçës Leskovikut, Pogradecit e gjer në Elbasan me batalionin e xhandarëve shqiptarë dhe të disa çetave.
Nipi i tij Dominique de Desert ka botuar vitet e fundit librin “Un colonel français dans les Balkans” (Një kolonel francez në Ballkan), ku ka përmbledhur disa letra të dërguara nga Ordioni djalit të tij në Francë.
Në një nga letrat, e datuar në janarin e 1918, ai shkruan për ekzekutimin e Themistokli Gërmenjit.
Duhet saktësuar se koloneli nuk kishte marrë pjesë në gjyqin ndaj Gërmenjit. Ai kishte ardhur në Selanik vetëm një ditë përpara ekzekutimit të tij, por gjithsesi ai ishte dëshmitar i ekzekutimit.
Ai kishte shkuar dhe e kishte takuar vetë gruan e Themistokliut, ku siç shkruan ai, “ajo ende nuk e besonte se Themistokliu ishte pushkatuar dhe vazhdonte ta priste”.
Më poshtë letra e tij për djalin, botuar nga DITA:
I dashuri im Pierre,
Sot është përvjetori i ekzekutimit të mbretit të Francës Louis XVI. Historia do të të mësojë se ai nuk ishte një fajtor i madh, por ai kishte trashëguar një mbretëri me faje e gabime të bëra nga të parët e tij , të cilët nuk kishin besuar se një ditë do të bëhej drejtësi.
E zgjodha pikërisht këtë ditë për të folur rreth ekzekutimeve ushtarake, pasi ngado, mjerisht dhe në Francë, si dhe në vende të tjera, flitet për tradhëtarë, spiunë, njerëz të dyshuar që kanë bërë lidhje me armikun për të përfituar diçka.
S’po të përmend asnjë emër, pasi nuk dua ta bëj pis penën time, por ti do t’i mësosh më vonë kur të lexosh historinë e Luftës Botërore për të cilën të kam mësuar diçka me letrat e mia; por s’do të flasim për atë që ndodh tek ne, ku drejtësia po bën një punë ripërtëritjeje për të cilën ka nevojë atdheu ynë, por do të flas për vendin ku gjendemi tani, i cili ka njohur tradhëtarë të mëdhenj, më famshmi i të cilëve ishte Esfialt, një spiun që i çoi persët në një shteg që të mund të pushtonte Termopilet, që mbroheshin me aq kurajo nga Leonidha me 300 spartanët e tij. Esfilat u vra në fshatin e tij dhe në fund të luftës nuk arriti t’i gëzonte frutat e tradhëtisë së tij.
Ne sot po jetojmë epokën tonë. Sot, si dhe dikur, mund të afirmojmë se lumturia më e madhe tokësore është të mund të mbrosh atdheun tënd dhe se njolla më e madhe që mund të ketë një familje është të shohë një nga pjestarët e familjes së vet të tradhëtojë vendin e tij.
Të mos e mbrosh atdheun është në fakt një dhimbje e madhe, por ta tradhëtosh, t’i japësh të dhëna armikut, ta bësh këtë me gjakftohtësi, qetësi, duke e ditur se i bën keq familjes, kjo është të shkasësh nga ndërgjegja njerëzore. Ja çka unë nuk arrij të kuptoj: të rendësh pas lavdisë, lluksin, parasë, e ç’rëndësi ka, rezultati është i njëjtë.
Të nesërmen e ardhjes time në Selanik, asistova në ekzekutimin e Themistokliut, prefektit të Policisë së Korçës, i cili kishte lidhje me austriakët si dhe me ne. I kapur në flagrancë nga pararendësi im, ai ishte gjykuar dhe u ekzekutua.
Themistokliu, me këtë emër historik, vdiq si burrat, dhe këtë e pohoj. Një prift u vu në dispozicion të tij në prag të ekzekutimit dhe një pjesë të natës e kaloi me të. Të nesërmen që në agim, gjithçka ishte gati për ekzekutimin e tij.
Themistokliu, i veshur me pardesynë e tij më te bukur, eci me një hap të sigurt drejt shyllës së ekzekutimit. U gjunjëzua vetë dhe refuzoi t’i lidhnin sytë; zgjati krahët e tij si të bënte kryq dhe thirri me zë të lartë «Nuk më vjen keq për asgjë!» Pas këtyre fjalëve ushtuan armët: drejtësia tha fjalën e saj!»
Kji ishte letra.Historia e Shqipërisë e ka njohur Themistokli Gërmenjin, si patriot dhe luftëtar. Ismail Qemali e emëroi atë nënprefekt në Skrapar. Me ardhjen e Princ Vidit ai u emërua shef policie në Korçë, por pas ardhjes së grekëve aty, ai u largua në Bullgari.
Në vjeshtën e 1916-s gjendet në Pogradec . I ndërgjegjshëm për synimet bullgare dhe duke parë krahinën e Korçës që përjetonte përleshje mes çetave të Sali Butkës dhe trupave paraushtarake venizeliste, i propozoi francezëve vendosjen e një administrate shqiptare.
Më 8 dhjetor 1916 në krye të dy-treqind vetëve hyn në Korçën e spastruar prej grekëve nga prania franceze dhe ndërmerr formimin e një këshilli administrativ.
U shpall formimi i Republikës Shqiptare të Korçës më 10 dhjetor me bekimin e Henri Deskuen komandant i garnizonit francez në qytet. Themistokliu u emërua prefekt.
Por pas disa intrigave ai u arrestua dhe u dërgua në Selanik ku iu bë një gjyq ushtarak në tetorin e 1917 dhe u pushkatua nga një togë franceze pas shpalljes fajtor sipas gjyqit për lidhjet me autoritetet austro-bullgare në Pogradec para marrëveshjes me francezët.
Më 9 nëntor 1917 ai i shkruan të shoqes:
“E dashura ime Evdhoksi,
Rashë dëshmor i çpifjeve. Me qenë se unë nuku kthenem në Korçë dhe më s’ jam për shtëpi, tinë ke të drejt të martohesh, po për martesën tënde të këshillohesh me Pandelinë e Tsalit i cili ka për detyrë, si atdhetar që është, të mos të të lërë të vuash. Nënës i puth dorën. Vasilin dhe Efçën i puth me mall sytë. Dijeni që vdes i pafajshëm. Kërkoj ndjesë nga të gjithë atdhetarët, në qoftë se kam bërë ndonjë të ligë pa dashur. Rroftë Shqipëria nën mbrojtjen e Francës.
Shoqi yt, Themistokli Gërmenji, Selanik 9, 11, 1917.
*****
Botuar nga arkiva e Dita. Ndalohet ribotimi i plotë ose i pjesshëm pa lejen me shkrim të redaksisë
Ky maskara oficer akuzon Themistokli Germenjin per tradheti sepse mbrojti Korcen dhe rrethinat kunder invadimit grek dhe neqoftese ka kerkuar bashkepunim me doicet austriake mire ka bere dhe per interesat e atdheut eshte sakrifikuar pa pasur droje.Francezet jane bashkepunetore te sllaveve dhe grekeve ne luften e pare boterore dhe shihni si e konsideron grek prej emrit Themistokliun shqiptar.Francezet mbrojten interesat e sllaveve dhe grekeve ne luften e pare boteroreAta shpetuan ushtrine serbe nga asgjesimi ne kenetat e Durresit duke derguar floten ne Durres me qellim transportin per ne Selanik.Perandoria austro-hungareze eshte mbrojtesja e Shqiperise,themeluesja e shtetit shqiptar dhe Themistokli Germenji ka mbrojtur interesat e kombit shqiptar.
Jo , e kunderta ky tregon se si francezet vrane nje atdhetar pa asnje faj per interesat e greke e ne libri e tij !
Perandoria austro hungareze vertet ish ajo qe ishte ne raport me njohjen e shtetit shqiptar por se sa funksionoj ky shtet edhe ne ditet e sotme esht per te then se austro hungaria mbolli skllaverin e probleme te medha divergjencash ne zhvillimet ekonomike e kulturore per interesat e saj njelloj si amerikanet me fan nolin per te pas gjithnje inflyencat politike ekonomike per te kenaqur turqine e dobesuar inflyencen russe ne ballkan?
Themistokli germenji si themelues i republikes se korces ne mes te shtetit shqiptar tregoj se shqiperia esht per nje federate ose konfederate ne mes te saj dhe jo per nje republike parlamentare mes divergjencash dhe lufte pushteti mes vetes dhe kulturave te ndryshme qe kerkojn te bejn dominancen nga pushtimi turk dhe kultures se sj ne shqiperi!
Rasti i germenjit ngelet nje fenomen i nacionalizmit qe ne koh te caktuar shfaqet si shenj e sundimit te pushtetit e jo e politkave qe afrojn popujt e kulturave integruese ne rajon per dashuri e vllazeri mes tyre kur kemi parasysh se se bashku me greqine kemi luftuar armikun ton te perbashket turqine!
As franca e as austrohungari nuk duhet te minoj vllazerin ton te hershme mes greqis,kjo ka qen edhe me heret mikja jon ku gjergj kastriotin e vun mbret te epirit!?
O BENI , SADO QE TE PERPIQESH TE FSHIHESH NEN VELLON E DASHAMIRESIT SHQIPTAR, NUK KE MUNDUR AS EDHE NJE HERE TE VETME,TE MBASH VETEN NEN KONTROLL , NDAJ TE “SHPETOJNE” VOGELSIRA TE NJE MURGU MANASTIRESH GREKE
@Beni Interesa te perbashketa me greket qe kane pushtuar Epirin dhe Camerine,ne shqiptaret nuk kemi.Neqofrese Gjergj Kastrioti e quante veten dhe popullin shqiptar -Epirote,kjo gje ne shek.XV ishte realitet.Gjergj Kastrioti i shkruan princit Orsini te Tarantos:-Neqoftese kronikat tona nuk na genjejne,ne jemi pasardhes te epiroteve te lashte,te cilet jo rralle here kane dale ngadhnjyes ne token tuaj!,.;..Mesoje se shqiptaret e sotem,arberit e mesjetes,nga bota katolike romane quheshin epirote.Skenderbeu thirrej Kapiten i Epirit,sepse Epiri nga gjiri i Artes deri ne bjeshket e namuna banohej nga shqiptare.Me gjej nje grek ne kete hapesire deri ne vitin 1840.kur Arvanitia u shpall gabimisht Greqi.Jo ne Epir,por edhe ne More me gjej nje grek deri ne shek e XIX,kur populli shqiptar i Morese shporri turqit nga Moreja.More me gjej nje grek nje te vetem ne Athine deri diten kur parlamenti i pare i te ashtuquajtures Greqi zgjodhi president gjirokastritin Gjon Gjika,me origjine nga Terbaci i Xhebro Gjikes,i mbiquajtur Johan Kapodistria,Mjeshterine e nxjerrjes se geshtenjave nga prushi nme duart e shqiptareve e dijne mire greket,qe e fituan ate shtet me gjakderdhjen e shqiptareve.
Komentuesit me nofken Po,Po:
Kjo esht detyre morale e imja personale e realitetit e jo e manastireve greke por e miqsis se vertet dhe e se drejtes per vetvendosje te popujve te martirizuar nga kerma turqi!
O Beni , duhet ditur mire nga kushdo , se kermat jane njelloj kerma , qofshin turke , greke , bullgare , ruse ,serbe ,italiane , a cfardo tjeter ! Flas i revoltuar , sepse gjate gjithe historise se bashkejeteses shqiptare – greke si popuj fqinje , kisha famekeqe greke , ka qene gjarperi kober , qer ka kercenuar dhe kercenon pa nderprere asnje cast ekzistencen e kombit shqiptar . Historia ka shume e shume dokumenta , qe vertetojne katerciperisht keto qe them dhe se nuk ka levizur asnje grime nga dashakeqesia per jete ndaj shqiptareve ! Eshte kjo arsyeja , se perse shprehem kaq ashper per shtetin dhe politikanet greke , qe nuk dallojne asgje prej klerikeve ortodokse te gjithe Greqise dhe vete patriarkanes se Stambollit ! Kam gjithashtu nje urrejtje te pa permbajtur ndaj politikaneve shqiptare te pas `90 -es , te cilet mund te jene shumecka , por vetem shqiptare nuk mund t`iu thuash !
Pi ilacet bir, coban e bir cobani.Nuk i tregon dot ti ke te respektojne apo jo ,shqiptaret,Te zotet e shtepis ee dine mire ke duan edhe ke nuk duan.Saper miqesine me greqine ,mos fol brockulla.Ti je fis arixhinjsh ,kurbat me shtepine mbi mushke ,nuk di ti nga kufijte edhe territorret sepse je etni qe nuk ka territor edhe ketenuk e kupton dot kurre.Ne nuk kemi luftuarkurre sebashku me greqine o kelyshi janulles.Qe nxjerr helm te zi nga goja jote prej vllehu rrumun turkmen.Sot i duket vetja greke ,se normal grek behet cdo ortodhjaksik.Gjergj Kastiorit ishte Alban e jo bizantin grek.Po nejse ti edhe me pashaportegreke vlaxo ine .Coban kokcep e veshpalare.Ju ka ngelur turkunne goje ,.perserisni si papagaj fjalet e prifterinjte te kishavefanariote ,ndyresirave.Coban ,ne ste pelqen Shqiperia edhe muslimanet shqiptare.mbathja ne greqi ,se kubat jeni ju pa toke.
I vetëquajtur Epirot (që zemër e shpirt nuk ke sepse I ke plotë me helm e vrere) Historia shqiptare është plot me patriot te medhenj vlleh që kanë bere shume here me shume për Shqipërinë se çdo turkoshake kromash si puna jote! Motrën e rrobte ku ti kesh ti shkerdhevshin të gjithë vllehtë! Sepse ti vetëm këtë lloj gjuhë di!
Shiriti I derrit.Rrobt ku ti kesh, meqe qenke me grekun.
Edhe Themistokliun ju e spiunuat tek grek fare e poshter.
E provuat me shpiqtaret me ushtrine greke ne ate kohe.
Jau shkerdhen shqiptaret grarine ne mes te dites kaurri derrit.
Sa here e keni provuar me shqiptaret ja keni futur vrapit.
Prit edhe pak arixhiu rumanise edhe jevgjit e greqise.
Ne dru do tju shtrojme perseri meqe keni kete mendje.
Kesaj here do tju kthejme ne malet e bullgarise edge moldavise.
Me spastrim etnik do pastrohet krejt Epiri.Nuk e meritoni ju te jeton ne Epir,jeni si gjarpri te pabese.
Ok te shkerdhefsha Lenin fare e kurvave,bashke me jevgjiterine ponto turke qe quhet greke.
Lavdi Sali Butkes qe jua shkerdheu edhe minjte e shpise.
Lavdi Labeve te Tepelenes edhe krejt Toskerise qe ju shkerdhyen e dotju shkerdhejne perseri.Jau edhe padronet tuaj grek.Njeres me te padinjitet e te pabese ju jeni.
Koketope! Hahaha kaq keq të paskan shkerdhyer sa të ngelet në gojë!
Debil analfabet! Kur të kuptosh që ke probleme PSIKIATRIKE do kesh bere gjysmen e rrugës, pastaj të ngelet gjysma tjetër për tu shëruar! KURAJO! Hahaha
Mos u vije keq , kur flitet per kucovellejte e Greqise , qe nuk kane asnje lidhje etnie , gjaku , gjuhe , historie dhe traditash , me vete greket ! Duke qene mbetje te vjetra te ushtrive romake , pa vlera kombi , ata jane ne dileme per te gjetur veten dhe identitetin e tyre . Ofruarja qe u behet , per t`i paraqitur si pasardhes te heleneve te lashte , eshte nderi ( me sakte , falsfikimi ) me i madh qe iu vjen ne ndihme , ketyre grupeve njerezish pa identitet e pa atdhe !
Si te tille , vellehet jane pershtatur me jeten dhe zakonet e popujve , ne zonat ku jane vendosur , duke tentuar te shkrihen ne te . Aktiviteti i gjere dhe i vlefshem ne favor te shqiptareve , i vellehve te vendosur prej kohesh ne trojet shqiptare, e verteton plotesisht kete dhe kjo nuk eshte fyese , por krenari e ligjeshme per ta dhe per popujt , mes te cileve rrojne .
Por eshte idjotesi e vertete dhe kulmi i poshtersise se falsifikimit te historise , te njehsosh popullsine vellehe , te shperndare ne gjithe Ballkanin e me tej , me etnine greke !
Ore Beni ….qe duhet te kemi fqinjesi te mire me Greqine nuk eshte gabim por a ke lexuar apo ke degjuar se cfare ka bere Greqia qe te kete fqinjesi te mire me Shqiperine ??
Vrasesit dhe kriminelet kretane i solli ne Himare ,Korce e Gjirokaster per te rregulluar marredheniet me Shqiperine ??
Vetem te lexosh mbi ngjarjet e Korces ne vitet 1916 – 1918 ,kupton “dashamiresine” dhe “fqinjesine” e Greqise kundrejt Shqiperise !
Po traktatin Pashiç – Venizellos te 1915 e ke lexuar Beni .Aty shpaloset zemergjeresia e Greqise me gjithe madheshtine e saj !
Po pretendimet greke ne Konferencen e Paqes ne 1946 i ke lexuar Beni ??
Po teorine me antishqiptare te “Megali Ideas” e ke lexuar Beni ??
Ne shqiptaret duam te kemi fqinjesi te mire me kedo rreth nesh por kjo nuk varet vetem nga ne .
Problemi i vetem historik eshte cfare kane bere te tjeret te kene fqinjesi te mire me Shqiperine ??
Mos ki turp ta pranosh…vetem marreveshje per ndarje ,genocid ( çam e kosovar ) ,rrembim territori e shpopullim !
Beni ma degjo nje fjale…ik bej shurren o i mjere se nuk je ti per kete pune !
P.S …kete krahasimin e SHBA me Austro – Hungarine nga kush silog grek e mesove ???
Mos u mërzisni shumë me Benin. Ai është pinjoll i Koçi Xoxes dhe ia do thirrja e gjakut këto mendime që hedh këtu.
Ne kete leter nuk provohet fare tradheti prej Themistokli Germenjit.Perkundrazi,pershkrimi qe I ben oficeri francez shkuarjes se Themistokliut para toges se pushkatimit,veshur bukur,me hap te sigurt,duke refuzuar lidhjen e syve ,jane tregues te mjaftueshem te krenarise se tij patriotike ,para popullit te tij.
Kush e denoi Th.Gemenjin,me nje shpejtesi gjykimi dhe ekzekutive per dy dite???????Shqiptaret?????
Jo,,,e bene francezet,per te na lene si deshmi ,te panjohur deri tani,mjeshterine politike te Themistokliut ne mbrojtje te interesave kombetare shqiptare, ne suferinen e lojes se interesave te Luftes se Pare Boterore.
Perderisa e pushkatuan francezet ,,,cilin atdhe paska tradhetuar Germenji I shqiptareve ne republiken shqiptare te Korces ??????
Qofte I perjetshem nderimi per vepren patriotike dhe mjeshterine politike kompetitive ,ne nivel europian,dhe rrethana historike tejet te veshtira , per Themistokli Germenjin.Keqardhje qe burra te tille I mungojne sot Shqiperise.
Shqiperia uropiane per dhjam qeni.
Themistokli Gërmenji ishte një patriot i madh, vetëm nën Francën ai mbrojti Korçën nga ushtria Greke. Me sa di unë është bërë një gjyq së fundmi dhe ai ka fituar pafajsinë nga një gjykatë ushtarake franceze.
Po si thoshte ky vendimi, do ta kthenin prape ne jeta, nga
vdekja, ku e coi vendimi i pare, apo e lenin per me vone.
Jo more turk i felliqur , vendimi thote , qe do te ngjallin Sulltan Pekmezin dhe Sulltan Murratin e Sulltan Mehmetin , por ama’ thote edhe nje gje tjeter te rendesishme , “do te ngjallet edhe Skenderbeu” .
Kujtim Koroni!
Me sa di une,procesi gjyqesor ndaj Themistokli Germenjit, i zhvilluar 102 vjet me pare eshte i ndaluar per tu pare e studiuar,kohe koj e cila eshte jashte cdo afati ligjor Frances per arkivat….
Nga ana tjeter,nuk ka asnje njoftim zyrtar per nje rigjykim te denimit te tij,ne ditet e sotme dhe t’i jete dhene pafajsia.Ne se ka nje te dhene te tille jeni i lutur te e ekspozoni dhe per ne te tjeret…
Korcen e mbrojti nga pushtimi Grek,me ndihmen e Frances,por eshte po aq e vertete se,tolerimi i Frances per shpalljen e Republikes Autonome te Korces,u be ne kushte jo te favorshme per francezet.Themistokliu ne bashkepunim me Sali Butken organizuan mbrojtjen e Korces.Themistokliu nga brenda qytetit dhe nga jashte,ne rrethinat e qytetit,Sali Butka me rreth 20 mije luftetare dhe ne bashkepunim me Austriaket,ishin te gateshme te sulmonin dhe vete forcat Franceze e ti debonte ato prej ketij territory…Dyshohet ,kur francezet e morren vesh kete bashkepunim me Saliun dhe indirekt,bashkepunimin e ketij te fundit me Austriaket,arrestuan dhe denuan me vdekje Themistokliun…
Edhe sikur kjo te jete e vertete,Themistokliu nuk ka bere asnje tradheti ndaj Korces dhe Shqiperise,as edhe kunder Frances,sepse cdo qendrim I tij dhe ne kete rast,ishte per mbrojtjen e zones te Korces,pra territorit Shqiptar prej synimeve pushtuese Greke…
Themistokli Germenji,ishte,eshte dhe do te mbetet nje nga patriotet me te medhenj te Korces dhe gjithe Shqiperise.
Franca patriotet shqiptare i ka ekzekutuar ne shume forma, trathtareve shqiptare u ka varur kordonet e kaloresve te nderit deri ne ditet e sotme per sherbime te ndyra ndaj politikes dhe interesave franko-ruse-serbe.
Ismail kadare
Shume mut ha , ti anadollaku turko – arab , shqipfoles , qe rri dite e nate para monitorit , edhe pse je nje kaqol kokebosh , na can trapin me idjotesite e tua . YYYYYT ! ! !
Franca per 2 shekuj, qysh me konsullin Pouqueville ka luftuar kunder interesave te Shqiperise.
Asnje atdhetar shqiptar me dinjitet kombetar nuk duhet te kerkoje a te pranoje strehim politik ne ate vend.
Ismail kadare morri titull.
Komentuesit e decerebruar e kane te veshtire te zhvendosen pak ne kohe dhe te kuptojne logjiken e luftes. Francezet ne lufte me austro-hungarezet pranuan nje Republiken autonome me administrim shqiptar. Cdo kontakt me armikun ne situate lufte cilesohej tradheti ndaj Frances, nen varesi te se ciles ishte Republika AUTONOME e Korces. Keshtu u arrestua dhe u ekzekutua Themistokliu dhe ketu nuk ka as tradheti dhe as komplot francez kunder shqiptareve, vendi me i parendesishem ne Europe si atehere ashtu edhe tani. Ne lufte keshtu iken per dhjamë qeni si thote populli ynë i “mençur” fort.
Letra po ta lexoni edhe nje here flet pikerisht per kendveshtrimin filozofik te “tradhetise” e cila me siguri do te ndryshoje me kohën. Dhe ashtu ndodhi. Peten sot ne France nuk etiketohet me tradhetar si ne 1946 keshtu qe flini rehat edhe per Themistokliun ju o patriote qe e vidhni Shqiperine cdo sekonde.
Elvana me Tana do te triumfoje!
Po, po-ja ku e lexova a derëbardhë që vllehet mbahen si grekë? Artikulli as që përmend vllehet.. Vllehet janë vllehë edhe jane autoktone! Ke dëgjuar gjë për Voskopojë? Ka qenë e populluar që në 1300 e shumica e popullsise ka qenë vllahe! Nga e nxore që janë mbetje romake? Nuk hyjnë fare romakët a derë bardhë! Edhe e fundit : ato që kanë bere vllehet I kanë bere sepse kanë ndjerë për detyrë ta bëjnë e për idealet që kishin e jo sepse nuk kishin atdhe e ide! Atdhe është dheu I atit!
Pirdh o Ben se lirohesh,Historikisht ne ju nkemi ndihmuar e shpetuar ju grekqireve kurse ju GJITHMONE na keni ngulur thiken pas shpine E gjithe bota e njeh PABESINE E MOSMIRNJOHJEN TUAJ. Prapa diellit ju pafshim!