SHËNIM: Kryelehësi i të enjtes

“Një qen leh për diçka, të tjerët lehin pas tij”/Thënie e lashtë kineze

Rrëzimi skenik i regjimit komunist, njëzet e pesë vjet më parë, u shoqërua me reagime të ndryshme nga individë dhe grupime të ndryshëm shoqërore dhe politike. Forma më e përhapur e reagimit, e cila vazhdon edhe sot, ishte lehja. Në këtë garë pamore dhe zanore, ata që u dalluan më shumë ishin ata që kishin më pak të drejtë morale dhe politike. Pjesëmarrësit më të dalluar në “festivalin” e lukunisë lehaqene ishin disa anëtarë dhe funksionarë të regjimit që po largohej me marrëveshje të inskenuar.

Midis konkurruesve në “festivalin e lehjes” u dallua dhe vazhdon të dallohet njëri. Shquarja e tij nuk ndodhi as për shkak të tonit të lartë të lehjes dhe as prej intensitetit të paparë të kësaj forme të të shprehurit. Ajo që e bënte interesante lehjen e tij të pandalshme ishte fakti se, pasi kishte lehur 22 vjet në mbrojtje të të zotit, tani po lehte kundër tij. Me kalimin e kohës, u bë e qartë se shkaku kryesor i lehjes vinte nga fakti se individi lehës synonte të shndërrohej nga lehës për të zotin, në zot i gjithë lehësve. Për t’ia arritur këtij qëllimi ai ishte i gatshëm jo vetëm të lehte, por edhe të kafshonte; të kafshonte cilindo që dyshonte se i bëhej pengesë për t’u bërë lehaqeni sundues. Dhe këtë e ka vërtetuar shumë herë dhe ndaj shumëkujt gjatë këtij njëçerek shekulli.

Në vend që të merrej me idetë, është marrë me individët; në vend që të kundërshtonte dhe rrëzonte mendimet e kundërshtarëve politikë e ka parë të udhës të merret me shpifje, fyerje, trillime, inskenime dhe kërcënime; në vend që të përballet me individin kundërshtar e ka pasur më të lehtë të përgojojë familjen dhe farefisin e tij. Nëse lehjet ndaj zotit të tij të mëparshëm s’i prishnin kujt punë, lehjet ndaj kujtdo që atij i prish punë kanë sjellë pasoja të tilla që shumë individë të aftë dhe të ndershëm të vetëshmangen nga veprimtaritë politike, ngaqë udhëhiqen në jetë nga parime morale dhe kanë dinjitetin e qytetarit që nuk pranon t’ia cenojë çfarëdo lehaqeni lakmitar për pushtet dhe pasuri. Kaq shumë ka lehur kryelehësi ynë këto 25 vjet saqë, po të kishte qenë katërkëmbësh, me kohë do të ishte siguruar një raport veterinerësh dhe do të ishte vrarë dhe groposur për të mos lejuar infektimin e të tjerëve me sëmundjen e tërbimit.

Lehja nuk kërkon as mend, sa kulturë, as sakrificë, as arsye dhe aq më pak moral. Mjafton që lehësi të jetë i uritur dhe të mos ketë kurrfarë druajtje nga ambienti që e rrethon dhe lehjet e tij do të gjejnë jehonë dhe do të tërheqin shumë individë pa mend, pa arsye dhe pa moral, të ngjashëm me lehësin.

Meqenëse tek ne jo vetëm ka shumë lehës, por ka akoma më shumë lehjepëlqyes, kryelehësi ynë ka mundur të mbijetojë dhe të mos i hyjë gjemb në këmbë, megjithëse viktimat janë të shumta nga lehjet dhe nga kafshimet e tij. Në çdo vend të qytetëruar të botës lehës të tillë i izolon vetë populli, fillimisht moralisht, duke i braktisur dhe neveritur. Ndërsa tek ne, ende sot, ka jo pak individë që i shkojnë mbrapa ose i bëjnë “like” në fejsbuk (facebook), fakt ky që tregon edhe diferencën e madhe mes nesh dhe popujve të atyre vendeve. Dhe ironia më e madhe është se pikërisht kryelehësi ynë dhe kjo skotë lehaqensh pretendojnë se Shqipëria do të bëhet shtet i mirëfilltë evropian prej tyre dhe në sajë të tyre. Mjafton të kujtojmë se në parlamentin britanik është e ndaluar ta quash tjetrin qoftë dhe gënjeshtar e hipokrit ndërsa “europianisti” ynë iu është vërsulur kundërshtarëve të tij dhe familjeve të tyre me të gjithë fjalorin e rrugës dhe i ka kërcënuar se “do të të vras”.

Kryelehësi ynë leh kudo dhe kurdoherë, ndaj hënës dhe ndaj kujtdo. Dita më e lumtur e tij është e enjtja e seancave parlamentare. Pasi leh çdo ditë në fejsbuk, gjumëprishur nga meraku se shumica e shqiptarëve nuk i kanë dëgjuar lehjet e tij, shfryhet në seancat parlamentare me një fjalor prej banditi, me një sjellje prej rrugaçi dhe me papërgjegjshmëri prej të marri. Në seancat e para pak kohëve iu vërsul një zonjushe, disa vjet më e re se fëmijët e tij, dhe u ngjante qenve të staneve më në zë që duan të këpusin zinxhirët, kur pikasin ujkun që iu afrohet bagëtive.

Zonjusha në fjalë quhet Keti Bazhdari dhe ka bërë një “faj” shumë të madh pasi ka vënë kandidaturën për kryebashkiake në Shkodër. Faji i saj është i trefishtë: Ka pranuar të jetë përfaqësuese e kundërshtarëve politikë të kryelehaqenit; ka pranuar të sfidojë pushtetin e korruptuar lokal që ai ka instaluar prej një çerek shekulli në Shkodër dhe, e treta, vjen nga një familje e përndjekur nga regjimi i para 1990. I çakërdisuri kryelehaqen nuk tha se zonjusha është e paaftë, as e pakulturuar, as mosnjohëse e Shkodrës dhe e problemeve lokale, por, duke i ndryshuar edhe mbiemrin, me besimin e të marrit se kështu e poshtëron akoma më shumë, tha se kjo qytetare shkodrane dhe biznesmene e kishte vënë pasurinë duke i vënë tytën e armës tek koka ish-të dashurit të saj. Ky individ i pamoral dhe i papërgjegjshëm, i cili u ka vënë dhe zbrazur armët në kokë e trup shumë shtetasve shqiptarë, nuk solli asnjë provë megjithëse denoncoi një shtetase shqiptare si grabitëse. “Çudia” është se “grabitësja” e ka kryer aktin kur kryebanditi politik, i pajisur me vetinë e shëmtuar të lehaqenit të shkallës së epërme, ka qenë në funksionet më të larta shtetërore dhe s’ka marrë asnjë masë ligjore, megjithëse nuk lë përpjekje pa bërë që të na bindë se qeverisjet e tij të disahershme kanë qenë demokratike dhe progresiste.

Në fushata normale zgjedhore për pushtetin lokal, pritet që individët apo grupimet politike të sjellin jo vetëm ide dhe plane të së ardhmes, por të ofrojnë edhe eksperiencat e tyre të mëparshme në qeverisjet vendore. Duke qënë i vetëdijshëm për qeverisjet e tij të dështuara dhe korruptuara vendore dhe qendrore, qeverisje të karakterizuara nga anarkia, paligjshmëria, kjoskëzimi, betonizimi dhe asgjëja, ky lehës i paepur për kolltuk e ka parë dhe e sheh ende të udhës të ofrojë fyerjet dhe shpifjet, të ofrojë turpin në vend të nderit, luftën në vend të paqes, përçarjen në vend të solidaritetit, poshtërimin në vend të respektit, Mesjetën në vend të progresit.

Për të “bindur” kokëboshët dhe gjithë vulgun që e ndjek prej kohësh, shpifësi solli si “argument” se zonjusha në fjalë nuk mund të ishte pasuruar në rrugë të ligjshme pasi vinte nga një familje e përndjekur. Sipas kësaj logjike duhet të besojmë se të drejtën dhe mundësitë për pasurim, përgjatë 25 vjetëve, i kanë pasur vetëm ata që erdhën nga nomenklatura komuniste dhe që, pasi u shpallën antikomunistë të lindur, u bënë presidentë, kryeministra, ministra dhe funksionarë të tjerë të shtetit shqiptar. Me këtë logjikë dhe moral ai justifikon edhe pasurimin e familjes së vet dhe të bashkëpunëtorëve të tij në pushtetet e tij tashmë të diskredituar.

Në të vërtetë, ky fjalor përbën krim, edhe në të shkuarën, edhe sot. Zonjusha Bazhdari bëri shumë mirë që e paditi penalisht. Vetëm një trup gjykues i përbërë nga skota e lehaqenëve nuk do ta dënonte autorin e krimit në fjalë. Lehja e tij shpifëse dhe përbaltëse nuk gjeti shumë pasqyrime dhe reagime nga shtypi dhe njerëzit e politikës shqiptare. E kjo tregon, veç të tjerave, se janë mësuar me këtë “rapsodi” të turpshme, të cilën nuk do ta pëlqenin as banorët e malësive të Afganistanit që më shumë se dy breza kanë lindur dhe jetuar në luftë. Nga stani i tij nuk reagoi thuajse askush. Vetëm një zonjë deputete tha se një fjalori të atillë i kishte kaluar koha, që do të thotë se ky fjalor banditësh dhe kriminelësh e paska pasur kohën e vet përligjëse. Duket qartë se me kohë “të kaluar” zonja deputete nuk ka parasysh kohë shumë të largëta, sepse është fakt që vetë ajo në kohë të afërta ka përdorur të njëjtin fjalor. Meqë atëherë i kemi kuptuar fjalët e saj si provë që ia jepte kryelehaqenit se ishte besnike e tij, tani e kemi të vështirë t’i pranojmë fjalët e saj si pendesë për sulmet qençe dhe për largim të vetëdijshëm prej atij mentaliteti. Nuk na lejojnë të mendojmë ndryshe as ato që kemi parë të ndodhin me “parimorët” e larguar nga ai stan, e që, më pas, janë kthyer kokulur për të ngrënë sërish në të njëjtin çanak me kryelehaqenin, as fjala e urtë e popullit, “djathë në lëkurë qeni” që na paralajmëron se e mira nuk i ruan dot cilësitë kur vendoset në enë të keqe.

Reagime të tjera nuk mund të vinin nga stani i tij, pasi është një tufë e cila, diku më pak e diku më shumë, ka të njëjtin moral, të njëjtën filozofi sjelljeje dhe të njëjtin nivel qytetarie. Manekini që drejton formalisht partinë e tyre e ka shprehur me kohë se ai dhe të tjerë si ai i përkasin shkollës politike të kryelehaqenit, ndërsa një zonjë që mëton të drejtojë pushtetin lokal të Durrësit tha se ajo e konsideronte të njëjtin personazh si mentor të saj politik dhe eksperienca e tij do ta ndihmonte në sjelljen e saj të ardhshme si politikane.

Një reagim, sado i moderuar dhe simbolik, pritej nga mëtuesja tjetër e së njëjtës parti, ajo për bashkinë e Shkodrës. Një mosmiratim nga ana e saj i perversitetit të kryetarit faktik të partisë do ta kishte fisnikëruar këtë zonjë dhe do ta bënte më të pranueshme për pjesën e kulturuar të votuesve të 21 qershorit. Heshtja e saj flet shumë dhe flet kundër personalitetit të saj. Prandaj, votuesit shkodranë kanë rast të dëshmojnë nëse janë me qytetërimin apo barbarinë, nëse udhëhiqen nga arsyeja apo nga pasionet, nëse mbeten peng i të shkuarës apo shërbëtorë të së ardhmes. Mbi të gjitha, të së ardhmes së tyre dhe të qytetit historik të Shkodrës.

Kaq shumë ka lehur tash 25 vjet ky individ, saqë nuk mund të mos çuditesh se si shqiptarët, të cilët vrasin edhe vëllanë e tyre për një vijë uji apo fqinjin për një fjalë goje, nuk ia kanë dhënë akoma hakun e merituar. A i ka shkuar ndonjëherë në mend këtij përbindëshi moral dhe politik se mund të dalë ndonjë ditë një lehaqen po aq i pështirë sa ai dhe t’i thotë për gruan e tij ato që ai thotë për gratë e të tjerëve, t’i thotë për pasardhësit e tij biologjikë të pavërtetat poshtëruese që ai u thotë të tjerëve për pasardhësit e tyre etj., me të cilat ai u shkakton dhimbje individëve dhe përdhos moralin e mbarë shoqërisë? Nuk do të bënte keq t’i mendonte këto gjëra, sepse lehja nuk është tipari që na ka shoqëruar si popull. E kundërta është tipari ynë historik.